Công bố lệnh của Chủ tịch nước về Luật Đất đai với loạt điểm mới

Vào sáng ngày 19/2, tại Phủ Chủ tịch, Văn phòng Chủ tịch nước đã tổ chức buổi họp báo để công bố lệnh của Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về việc công bố các luật đã được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ 5.

Trong buổi họp báo, theo chỉ đạo của Chủ tịch nước, đại diện từ văn phòng của Chủ tịch nước đã công bố toàn văn Lệnh của Chủ tịch nước về việc công bố Luật Đất đai và Luật Các tổ chức tín dụng.

Theo đó, lệnh này được căn cứ vào Điều 88 và Điều 91 của Hiến pháp của Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, cũng như Điều 80 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Chủ tịch nước đã công bố Luật Đất đai và Luật Các tổ chức tín dụng, hai luật này đã được Quốc hội Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XV thông qua trong Kỳ họp bất thường lần thứ 5 vào ngày 18/01/2023.

Tại cuộc họp báo, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, ông Lê Minh Ngân, đã cho biết rằng Luật Đất đai mới bao gồm 16 chương và 260 điều, trong đó có sửa đổi và bổ sung 180/212 điều của Luật Đất đai năm 2013, và bổ sung thêm 78 điều mới.

Quy định cụ thể các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội

Theo ông Ngân, luật mới đã tạo điểm đặc biệt trong việc quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất, đặc biệt là quyền của người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Điều này có nghĩa là người Việt Nam định cư ở nước ngoài và có quốc tịch Việt Nam sẽ được coi là công dân Việt Nam và có đầy đủ các quyền liên quan đến đất đai như người dân trong nước (cá nhân trong nước).
 

Luật cũng quy định rõ ràng về nhóm người sử dụng đất, bao gồm thành viên trong hộ gia đình, có quyền và nghĩa vụ tương tự như cá nhân sử dụng đất.

Về việc thu hồi và sử dụng đất, ông Ngân cho biết luật đã quy định cụ thể các trường hợp mà Nhà nước có thể thu hồi đất để phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia và công cộng, thực hiện các dự án xây dựng công trình công cộng, trụ sở cơ quan nhà nước và các công trình sự nghiệp.

Các trường hợp khác bao gồm nhà ở, khu sản xuất, phát triển quỹ đất, khoáng sản, công trình ngầm và các trường hợp mà Nhà nước thu hồi đất để đấu giá, đấu thầu nhằm tăng thu ngân sách.

Luật cũng quy định rõ ràng về các điều kiện và căn cứ để thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh và phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia và công cộng.

Về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, luật đã sửa đổi và bổ sung nguyên tắc bồi thường theo hướng đa dạng hóa các hình thức bồi thường. Điều này bao gồm bồi thường bằng đất có cùng mục đích với đất bị thu hồi, bồi thường bằng tiền, bằng đất khác hoặc bằng nhà ở.

Luật cũng cụ thể hóa nguyên tắc "có chỗ ở, đảm bảo thu nhập và điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ" thông qua quy định tiêu chí về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và địa điểm thực hiện tái định cư. Khu tái định cư có thể được bố trí cho một hoặc nhiều dự án.

Luật mới đã có quy định để chuẩn hóa giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.

Một điểm đáng chú ý là luật rõ ràng quy định thẩm quyền cấp giấy chứng nhận, và phân chia vai trò giữa cơ quan quản lý nhà nước (trong việc công nhận quyền sử dụng đất) và cơ quan đăng ký (trong việc cung cấp dịch vụ công cấp giấy chứng nhận).
 

Việc cấp giấy chứng nhận được đưa vào quy trình chuyên nghiệp hóa, đồng thời làm cơ sở cho việc thống nhất công tác đăng ký đất đai và quản lý hồ sơ địa chính từ cấp trung ương tới địa phương.

Ngoài ra, luật cũng giao cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định các loại giấy tờ khác liên quan đến quyền sử dụng đất có trước ngày 15/10/1993, nhằm đảm bảo phù hợp với thực tiễn của từng địa phương.

Bảng giá đất lần đầu sẽ được công bố và áp dụng từ ngày 1/1/2026

Liên quan đến tài chính liên quan đến đất đai, ông Ngân đã thông tin rằng luật mới đã loại bỏ quy định về khung giá đất của Chính phủ.

Thay vào đó, luật đã quy định cụ thể về nguyên tắc, căn cứ và phương pháp định giá để xây dựng bảng giá đất hàng năm. Bảng giá đất lần đầu tiên sẽ được công bố và áp dụng từ ngày 1/1/2026, và sau đó sẽ được điều chỉnh, sửa đổi và bổ sung từ ngày 1/1 của mỗi năm tiếp theo.

Việc xây dựng bảng giá đất sẽ được thực hiện theo vùng giá trị và các thửa đất chuẩn, đặc biệt là trong khu vực có bản đồ địa chính số và cơ sở dữ liệu giá đất.

Luật cũng quy định cụ thể thời điểm xác định giá đất, thời điểm tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất cho từng trường hợp giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, gia hạn sử dụng đất và chuyển hình thức sử dụng đất. Quy định này sẽ điều chỉnh quyết định giao đất, cho thuê đất khi có sự thay đổi về diện tích, mục đích sử dụng đất và thời hạn sử dụng đất.